Verhoging van de lichaamstemperatuur kan een indicatie zijn van een Covid-19 besmetting. Net als neusverkoudheid en een pijnlijke keel. Op vliegvelden wordt daarom al langer gewerkt met zogenoemde thermal entry screening om mogelijke Covid-19 besmettingen te detecteren.
De effectiviteit van deze screening is overigens niet erg hoog; de onderzoekers schatten dat circa 46 procent van de geïnfecteerde reizigers niet wordt gedetecteerd. Een van de oorzaken daarvan is dat de lichaamstemperatuur geen zekerheid biedt of iemand al dan niet besmet is. De vraag is daarom of het (enkel) opmeten van de lichaamstemperatuur een zinvolle preventieve maatregel is.
> LEES OOK: Temperatuurmeting: blijf in bedrijf in coronatijd
Werkgever verantwoordelijk voor veilige werkomgeving
Er bestaat dus twijfel of het opmeten van de lichaamstemperatuur van werknemers een goede methode is om een mogelijke coronabesmetting vast te stellen. Toch grijpen steeds meer werkgevers naar dit middel in een uiterste poging de verspreiding van het virus binnen de organisatie te voorkomen. Werkgevers zijn immers op grond van de Arbowet en het Burgerlijk Wetboek verplicht te zorgen voor een veilige werkomgeving.
> LEES OOK: Daarom is een veilige werkplek belangrijk
Weliswaar kunnen bedrijfsartsen en arbodiensten adviseren over de wijze waarop de werkomgeving veilig is te maken en te houden. Maar zonder voldoende testmogelijkheden blijft het in veel gevallen onvermijdelijk om een organisatie geheel of gedeeltelijk te sluiten.
Lichaamstemperatuur meten als alternatief voor coronatest
Door het gebrek aan testcapaciteit zoeken werkgevers dus naar alternatieven. De lichaamstemperatuur meten van de werknemers is zo’n alternatief. Maar mag dat wel? De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) is van mening dat een werkgever dat niet mag. Zelfs niet met toestemming van de werknemer.
Volgens de AP is er binnen een arbeidsrelatie geen sprake van gelijkwaardigheid. Daardoor kan een werknemer zich onder druk gezet voelen en om die reden toestemming geven. Dit standpunt van de AP is overigens niet nieuw. Al in de Beleidsregels De Zieke Werknemer van de AP uit 2016 heeft de AP het standpunt ingenomen dat werknemers geen vrije toestemming kunnen geven aan hun werkgever om bijzondere persoonsgegevens te verwerken.
> DOWNLOAD de whitepaper Privacy – beleidsregel De zieke werknemer
Werknemer beschikkingsonbevoegd over toestemmingsrecht
Er valt best wat voor te zeggen dat een werknemer zich onder druk gezet kan voelen om toestemming te geven. Maar het gaat naar mijn mening te ver om daarom maar alle werknemers het recht te ontnemen te bepalen of zij toestemming willen geven of niet. Het standpunt van de AP maakt de werknemer feitelijk beschikkingsonbevoegd over diens eigen toestemmingsrecht.
Toch heeft de AP al aangekondigd desnoods handhavend te zullen optreden tegen werkgevers die de temperatuur van de werknemers opmeten, al dan niet met hun toestemming, Vooralsnog kunnen werkgevers zich dus niet zonder risico beroepen op toestemming van de werknemer om zelf de lichaamstemperatuur van medewerkers te testen.
> LEES OOK: AP: temperatuur meten mag niet zomaar
Wie mag wel lichaamstemperatuur medewerkers meten?
Maar wie mag er dan wel de lichaamstemperatuur van medewerkers testen?
Kennisbrief Covid-19
De ‘2020/2 Kennisbrief Covid-19 en de arbeidsgerelateerde zorg’ van 14 april 2020 is opgesteld door een groot aantal beroepsverenigingen en kennisplatformen in de arbobranche. Daarin wordt deze vraag als volgt beantwoord: “Zo zijn er slechts drie personen die de lichaamstemperatuur van een werknemer mogen opnemen: de werknemer zelf, de bedrijfsarts of een onder diens toezicht werkende arboverpleegkundige (taakdelegatie).”
Het antwoord op deze vraagt suggereert dat alleen de werknemer zelf, de verantwoordelijke bedrijfsarts en de arboverpleegkundige die onder diens leiding en toezicht werkt (taakdelegatie) dit mogen doen. Maar de bedrijfsarts kan het meten van de lichaamstemperatuur van een medewerker volgens de Kennisbrief dus alleen delegeren aan een arboverpleegkundige.
> LEES OOK: Taakdelegatie: structurele oplossing of noodverband?
Verenigingsstandpunt NVAB
Dit is opmerkelijk. Kijk bijvoorbeeld naar het ‘Verenigingsstandpunt Delegatie van taken door de bedrijfsarts’ van de NVAB. Daarin staat dat bij taakdelegatie door de bedrijfsarts nadrukkelijk geen onderscheid geldt tussen BIG- en niet-BIG-geregistreerde personen. De mogelijkheid tot delegatie is afhankelijk van de bekwaamheid van de gedelegeerde.
Alleen bij taakdelegatie aan een bedrijfsarts in opleiding (AIOS) of een basisarts (ANIOS) (ook wel supervisie genoemd) ligt dat anders. Daarover wordt aangegeven dat zij in principe alle taken van de bedrijfsarts mogen uitvoeren onder diens eindverantwoordelijkheid. Maar het beroep van arboverpleegkundige – of enig ander beroep waaraan het uitvoeren van gedelegeerde taken is voorbehouden – wordt in het Standpunt niet genoemd.
> LEES OOK: Taakdelegatie moet je goed organiseren
Duidelijke afbakening of onzorgvuldige formulering?
De NVAB is bij de Kennisbrief betrokken geweest. Daarom roept dit de vraag op of er voor temperatuurmeting doelbewust is gekozen voor een duidelijke afbakening van de personen aan wie deze taak kan worden gedelegeerd. Of dat hier sprake is van een onzorgvuldige formulering. Ik vermoed het laatste. Want een bewuste keuze valt niet te rijmen met bijvoorbeeld het feit dat de bedrijfsarts kennelijk het meten van de lichaamstemperatuur niet kan delegeren aan een andere niet-bedrijfsarts.
Bedrijfsartsen werken er bij nader inzien niet aan mee
Dus alleen de werknemer, de bedrijfsarts en diens taakgedelegeerde mogen de lichaamstemperatuur van werknemers opmeten? Nou, als het aan de NVAB ligt, werken bedrijfsartsen daar bij nader inzien toch niet aan mee. Dit blijkt uit een op 28 april 2020 geactualiseerd bericht (Temperatuurmetingen aan de poort) op de website van de NVAB.
De NVAB meldt daarin dat de AP heeft bepaald dat werkgevers de temperatuur van de werknemers niet mogen opmeten. En dat bedrijfsartsen daar dus (?) niet aan mee mogen werken. Dat is opmerkelijk, want bedrijfsartsen mogen immers wel coronatesten afnemen bij werknemers. Alleen mogen zij de uitslagen daarvan niet delen met de werkgever. Het is niet logisch dat een bedrijfsarts wel – op vrijwillige basis – een werknemer zou mogen testen op corona en dan niet zou mogen meewerken aan het opmeten van diens lichaamstemperatuur.
Naar mijn mening heeft de AP met name duidelijk willen maken dat de werkgever zelf niet de lichaamstemperatuur mag opnemen (verwerken). Maar laat dat onverlet dat de werknemer wel vrijwillig zijn lichaamstemperatuur mag laten opnemen door de bedrijfsarts. Zolang de bedrijfsarts die resultaten maar niet (zonder toestemming) deelt met de werkgever.
Testresultaten delen na toestemming werknemer?
Of de bedrijfsarts de testresultaten wel met toestemming van de werknemer mag delen met de werkgever, is nog geen uitgemaakte zaak. Een ontkennend antwoord zou passen in de strenge leer van de AP. Tegelijkertijd zou dit de mogelijkheid van (bedrijfs)artsen om met toestemming van de medewerker/patiënt medische gegevens met derden te delen (artikel 7:457 BW), buiten werking stellen.
> LEES OOK: Geef de bedrijfsarts eens wat meer vertrouwen
Het zou de praktijk enorm helpen als in die discussie een eenduidige lijn wordt getrokken. Waarbij ik hoop dat het recht van werknemers om zelfstandig toestemming te geven aan een bedrijfsarts om gegevens te delen, onder druk van de AP niet verder wordt beperkt.
Auteur: Pascal Willems | advocaat en eigenaar van WVO advocaten
> TIP: Arbo Actualiteitendag online, met Pascal Willems en anderen
