Het is een rommeltje als het gaat om de onderzoeken voor medewerkers. Organisaties zijn vanuit de Arbowet verplicht om periodiek een gezondheidskundig onderzoek aan te bieden. Een onderzoek dat aansluit op de risico’s waar medewerkers in het werk mee te maken krijgen.
Maar er zijn, naast werk, ook andere externe factoren die de kans op ziekte verhogen. Ook de leefomgeving en leefstijl bepalen of iemand ziek wordt. Bedrijfsartsen stellen daarom: “Maak het PAGO breder en neem leefstijlfactoren mee. Bied een Periodiek Medische Onderzoek (PMO) aan.”
PAGO vergeten, PMO uitgekleed
Wat er helaas vaak misgaat, is dat organisaties het wettelijk verplichte PAGO-deel vergeten en het PMO uitkleden tot een vitaliteitsonderzoek. Dat gebeurde ook bij Schiphol. Medewerkers van Schiphol kregen een gezondheidskundig onderzoek aangeboden dat zich beperkte tot leefstijlfactoren. Er werd niet onderzocht of zij te maken hadden met gezondheidseffecten door lawaai, fysieke belasting, werkdruk en blootstelling aan schadelijke stoffen. Het onderzoek ging alleen over te veel drinken, te veel roken, te zwaar zijn en andere 'opgeheven-vingertjes-onderwerpen'.
Daarom eist de Arbeidsinspectie dat Schiphol een fatsoenlijk PAGO aanbiedt aan de medewerkers. Of ze dat combineren met een vitaliteitsonderzoek moeten ze zelf weten. Daar zegt de wet niets over en dus de Arbeidsinspectie ook niet.
Geen cijfers over gezondheidsklachten
Persoonlijk vind ik het aanbieden van PAGO’s essentieel. Alleen daarmee spoor je klachten vroegtijdig op. Voordat er sprake is van onherstelbare gezondheidsklachten. Bij Schiphol blijf ik denken: “Had je ernstige gezondheidsklachten bij medewerkers kunnen voorkomen met een fatsoenlijk PAGO?”
Daarnaast kan het zijn dat de gezondheidsklachten die de medewerkers massaal rapporteerden bij FNV en Zembla niets te maken hebben met hun werk. “Ik ken geen collega of werknemer op Schiphol met een andere doodsoorzaak dan kanker”, zei KLM-medewerker Gerben de Jong in de Zembla-uitzending.
Deden de bedrijven op Schiphol een PAGO? Dan was mogelijk te zien of bepaalde gezondheidsklachten bovengemiddeld veel voorkomen. Nu zijn er geen cijfers die de angst van de medewerkers bevestigen. Maar er zijn ook geen cijfers die deze angst wegnemen.
Een PAGO doe je niet alleen voor jezelf
Het lastige met PAGO’s is dat bedrijven verplicht zijn een PAGO aan te bieden, maar werknemers niet verplicht zijn een PAGO te ondergaan. Sommige bedrijven zitten niet te wachten op dure PAGO’s. Die bedrijven bieden deze in kleine lettertjes aan in een personeelshandboek dat alleen nieuwe medewerkers vluchtig doorbladeren.
Maar de opkomst valt vaak ook tegen als de werknemers prima op de hoogte zijn en alle ruimte krijgen voor deelname. Het werk moet door, het is lastig voor de ploeg, ik ben bang voor de uitkomst; er zijn redenen genoeg om niet te gaan. Maar een PAGO doe je niet alleen om bij jezelf gezondheidseffecten te signaleren. Ook de resultaten van de groep zijn relevant. Zien we dingen die bij onze mensen vaker voorkomen? Je doet mee voor jezelf én voor je collega’s.
Schiphol wordt nu in ieder geval verplicht een PAGO aan te bieden dat de mogelijke effecten van gevaarlijke stoffen goed onderzoekt. Ik ga ervan uit dat ze lawaai op het werk, fysieke belasting en psychosociale arbeidsbelasting meteen meenemen - en dat iedereen meedoet. Toch?
