Thuiswerken is zitten en dus is dat niet zwaar. Verrassing: dat is het wel degelijk”
Werknemers onderschatten de invloed van thuiswerken op de fysieke en mentale toestand, zegt Godelieve Meeuwissen. Behalve leiderschapscoach is zij auteur van ‘Zin houden in je werk’ (2017) en Inspirerend leiderschap op afstand (2020).
“Natuurlijk, mensen denken al snel dat ze niet moeten zeuren. Ze staan namelijk niet in de frontlinie, hebben vaak een vaste baan en hoeven ook niet met stenen te sjouwen. Maar duurzaam thuiswerken is wel degelijk topsport en zwaar werk. Als we niet oppassen, zitten we acht uur op een dag en ontspannen we te weinig.”
> LEES OOK: Pauzes bij beeldschermwerk, laat maar zitten?
Op weg naar kantoor hebben we vaak nog tijd voor wat contemplatie. In de trein of de auto en niet te vergeten bij de koffieautomaat. “Bij grote organisaties zijn we algauw tien minuten bezig om van de ingang naar de werkplek te komen. Maar thuis staan we direct aan. We hoppen zo van de slaapkamer achter onze laptop of pc. Als we pech hebben, zitten we om negen uur al in de eerste van de zes MS teams-vergaderingen. Of erger: om half acht. Dat betekent: direct scherp zijn en opletten. Dat vergt nogal wat.”
> LEES OOK: Thuiswerken, hier moet je op letten
Duurzaam thuiswerken? Acht uur zitten is echt heel zwaar
“Topsporters rusten uit tussen games of in de rust. Wij kantoormensen denken dat we met een thermoskan koffie wel acht uur achter elkaar gewoon online kunnen blijven. Want we zitten en dus is dat niet zwaar. Verrassing: dat is het wel.” Daarom beveelt Meeuwissen discipline in pauzenemen aan.
“Zitten is heel zwaar. Allerlei onderzoeken tonen aan dat op elke 52 minuten drie minuten pauze optimaal is voor de mentale en fysieke gezondheid. Ga dan ook wat doen. Liefst minstens 250 stappen zetten. Beweging is de vaatwasser voor de hersenen. Dan houden we het langer vol en het is ook beter voor ons humeur. Bovendien maakt het ons scherper, waardoor onze opmerkingen in een vergadering beter zijn. Ik verzin het niet hoor, dat is allemaal uitgezocht. Ik heb net een sessie met werknemers van een overheidsorganisatie gedaan. Die gingen na vijftig minuten allemaal planken. Dat hoeft nu ook weer niet, maar blijf wel bewegen.”
> LEES OOK: Zitten is als zonnen, doe het bewust en met mate
Briefje met hier-ben-ik-trots-op’s voor de donkere dagen
Deze tijd, zeker nu de herfst is gekomen, nodigt uit tot neerslachtigheid. Dat ervaart Meeuwissen zelf ook. “Ik heb mijn man een keer gekscherend gevraagd me wakker te maken als deze ellende op de wereld is afgelopen. We kunnen niet toveren en ook niet alles fiksen, we zitten nu eenmaal in een rottijd. Maar we kunnen wel wat doen. Schrijf bijvoorbeeld op waar je erg trots op bent. Mochten er van die dagen tussen zitten dat de ziekenhuisopnamen weer stijgen, het weer donker, nat en guur is en je ook nog flaters in je werk maakt, dan helpt het echt om op zo’n briefje te kijken. Ook dat is evicence based.
Focus op één taak en schakel afleidende piepjes resoluut uit
Het is goed om niet altijd aan te staan. Maar als je dan toch aanstaat, concentreer je dan op één taak. “Dus raad werknemers aan – en laat het zelf ook vooral niet na – om meldingen op de telefoon van bijvoorbeeld WhatsApp en pusberichten uit te zetten. Tussendoor even Facebook checken lijkt ontspanning, maar zorgt voor dopamine en werkt verslavend. Dat uitzetten heb ik maanden geleden resoluut gedaan. Dat scheelt erg veel."
Het is goed om niet altijd aan te staan. Maar als je dan toch aanstaat, concentreer je dan op één taak”
"Ik ben een geboren newsjunk en wil eigenlijk alles volgen, maar daar word je echt tureluurs van. Ook telefoontjes beantwoord ik niet of nauwelijks tijdens een klus. Ook niet van familie. Pas als ze twee keer achter elkaar bellen, weet ik dat het belangrijk is. Dat hebben we zo afgesproken. Als ik het kan als verslaafde aan piepjes, kan iedereen het. Ik vraag mijn gezinsleden zelfs me ook te helpen om na acht uur ’s avonds niet meer op mijn telefoon te kijken. En dat werkt uitstekend.”
> LEES OOK: Technostress bij thuiswerkers moet je voorkomen
Slapen werkt als wondermiddel voor duurzaam thuiswerken
Misschien wel de beste tip om te geven aan thuiswerkers is dat zij proberen zich elke dag op een of ander vlak te verbeteren, zegt Meeuwissen. “Sommige werknemers lijken misschien hopeloos, maar het merendeel wil echt wel. Zo kun je iedere week een doel stellen voor uzelf of je collega en dat ook bevragen. Wat wil jij verbeteren? Wat wil je leren? Kan om hele kleine zaken gaan. Zoals beter op pauzes letten, maar ook meer bewegen, minder afleiding, minder alcohol of – en dat is misschien wel het belangrijkste – meer en beter slapen. Dat is echt een wondermiddel. We slapen te kort. Je moet toch echt zeven tot acht uur per etmaal slapen. Houd daar ook rekening mee. Dus Netflix met een spannende serie is misschien niet handig om elf uur ’s avonds.”
> LEES OOK: Nee, slaaptekort is niet stoer
Neem een voorbeeld aan Rutte met zijn fiets en zijn appel
Als leidinggevende en/of arboprofessional is het zaak het goede voorbeeld te geven. Dat is misschien wel het allerbelangrijkste, zegt de coach en auteur. “Bedrijfsartsen spelen daar een rol in. Laatst hoorde ik een topmanager zeggen dat als er niet snel wat gebeurt, mensen niet meer naar de bedrijfsarts gaan maar naar de cardioloog. Burn-out dreigt."
Als er niet snel wat gebeurt, gaan mensen niet meer naar de bedrijfsarts, maar naar de cardioloog”
"Managers geven soms zelf het verkeerde voorbeeld. Als je al zeven coronakilo’s zwaarder bent en wel ’s avonds allerlei mails de deur uit blijft doen, zorg je waarschijnlijk slecht voor jezelf. Bovendien geef je ook een verkeerd signaal af. Houd werk en privé gescheiden, zeker nu de omgeving niet meer te scheiden is. Neem in dit geval een voorbeeld aan de fietsende Mark Rutte. Die maakte een vitale indruk met een appel op de fiets bij het Catshuis. Wat doen de hoogste bazen? Dat is het allerbelangrijkste.”
> LEES OOK: Zo word je niet gek van thuiswerken
Zelfs werkt ze vaak op zaterdag. Lekker rustig en daardoor komt er doordeweeks tijd vrij. “Maar de mails stuur ik meestal pas op maandag. Dat geeft de geadresseerde rust en ik hoef ook niet te reageren.” De beste tip moet nog komen: gebruik spraaksoftware. Want dat kan nu.
“In een overvol kantoor kun je moeilijk hardop tegen je computer praten. Maar thuis kan dat wel. Dat is echt een ontdekking. Tweede tip: probeer een zit-stabureau te regelen of gebruik in geval van nood af en toe de strijkplank om staand te werken. Je kunt al een zit-stabureau kopen voor zo’n tweehonderd euro. Ik hoop dat steeds meer organisaties dat voor hun mensen regelen.”
> LEES OOK: R** op met die e-mails buiten werktijd
Vinger aan de pols bij jongeren en duurzaam thuiswerken
De ervaring leert Meeuwissen dat vooral jongeren onder de 35 het in deze tijd lastig hebben. Ouderen redden het over het algemeen wel. Voor managers en arboprofessionals is het daarom zaak nu ook andere vragen te formuleren dan de gebruikelijke over de arbeidshygiënistische strategie en RI&E. Daarmee kun je ook controleren of het lukt met dat duurzaam thuiswerken. Sommige organisaties gaan uit van 1 maart 2021, andere zelfs tot na volgende zomer. Het is dus een zaak van de lange adem, voorspelt Meeuwissen.
De ervaring leert dat vooral jongeren onder de 35 het in deze tijd van thuiswerken lastig hebben”
> LEES OOK: Het nieuwe thuiswerken in coronatijd en daarna
“Ik hoor van managers dat ze virtuele spreekuren houden, maar dat er niemand komt. Mijn advies is om door te vragen. Dat is best eng, want misschien krijg je antwoorden die je helemaal niet wilt horen. Jongeren leven nu vaak erg krap bemeten, soms met meerdere mensen in een huis. Hun sociale leven is weg en ze willen zich ook bewijzen in hun werk. Als iemand dan zegt dat-ie zich eenzaam voelt, getuigt het van lef om daar op door te gaan. Besef dat het volstrekt logisch is dat je deze vragen krijgt. Kijk of je met de eerdere tips iets kunt bereiken of schakel collega’s in om je verder te helpen.”
