Ook instellingen en bedrijven moesten met de lockdown dicht. De werknemer of leerling mocht niet meer naar school, kantoor of bedrijf. Sommige sectoren waren dicht, andere halfdicht. Enkele draaiden flinke overuren, zoals de overheden, zorg, politie en brandweer. En de supermarkten maakten een recordomzet. Na de eerste schok wilden bedrijven werknemers voorlopig vanuit de eigen woning laten werken. Voorheen kon menigeen wel één dag in de week thuiswerken, afhankelijk van sector en functie. Dat werd uitgebreid tot een volle week verplicht thuiswerken en inmiddels zitten we weer in dezelfde modus. Aan de keukentafel of op de zolderkamer. Dat is het nieuwe thuiswerken gaan heten.
> LEES OOK: Thuiswerken in coronatijd, hier moet u op letten
Het nieuwe thuiswerken is professioneel thuiswerken
Het nieuwe thuiswerken is niet in één keer toekomstproof. Er zijn momenteel verschillende aandachtspunten.
- Werken aan de keukentafel is niet hetzelfde als een arbeidsplaats op kantoor. Als de woning van de werknemer een arbeidsplaats wordt, moet dat wel goed gebeuren. Zo zijn een goed bureau, een comfortabele stoel en een laptop (met toetsenbord, muis, docking station en beeldscherm), verlichting en airco van belang. Want het nieuwe thuiswerken kan alleen op een arbo-verantwoorde werkplek.
> LEES OOK: Thuiswerkplekchecker: zo zitten uw mensen goed, ook thuis - Privacy en controle. Menig werkgever wil weten of zijn medewerkers daadwerkelijk aan het werk zijn (volgsysteem). Er kwam controle op aanwezigheid, gedrag en resultaten. Daaruit bleek dat de werknemer meer werkte en beter presteerde. Maar hoe zit het met de privacybescherming?
> LEES OOK: Thuiswerkdilemma’s door zorgplicht en privacy - De onkosten bij professioneel thuiswerken. De eigen woning is een arbeidsplaats geworden, een werkgever spaart kantoorkosten uit die de werknemer nu op zijn dak krijgt. Hoe valt dat goed te regelen?
> LEES OOK: De thuiswerkvergoeding: dit zijn de mogelijkheden - Scholing. Naast timemanagement, de afwisseling van werk- en privétaken en de nodige pauzes, moeten werknemers ook worden opgeleid in professioneel thuiswerken. Want ineens moeten zij kunnen werken met gesprekken en vergaderingen via WhatsApp, Zoom, Microsoft Teams en Skype for Bussines. Werknemers raakten er uitgeput van en ervoeren een hogere werkdruk.
> LEES OOK: Technostress bij thuiswerkers moet je voorkomen
Ook kantoren en fabrieken moeten gezonde werkplekken zijn
Kortom, aan het nieuwe thuiswerken in coronatijd zitten haken en ogen. Nu is de werkgever van oudsher verplicht te zorgen voor een veilige- en gezonde werkplek. Het coronavirus is een nieuw, ook aan het werk verbonden risico. Dat moeten we dus in kaart brengen, met een corona-RI&E.
> LEES OOK: Het is tijd om te sleutelen aan RI&E en PvA
De werkgever moet de RIVM-maatregelen toepassen. Zo zijn er de 1,5 meter-regel, het veelvuldig wassen van de handen, looproutes in het gebouw, eten in shifts in de bedrijfskantine, veilig gebruik van trappen en liften, vaker schoonmaken van bureaus, machines, toetsenborden en deurklinken. En minder mensen tegelijk in werkruimtes. Kantoren, maar ook fabrieken, moeten gezonde werkplekken worden.
> LEES OOK: Coronaproof blijven werken, zo lukt het
Maakt corona dan eindelijk korte metten met de kantoortuin?
Een kantoortuin is een grote, open ruimte tjokvol collega’s. Tussen een blok van bijvoorbeeld acht bureaus staan in de lengte soms wel schotjes. Maar die zijn te laag en houden lawaai niet tegen. Het materiaal dempt ook niet goed. Veel mensen vinden het daarom onprettig om in een kantoortuin te werken. Onderzoek wijst op een hoger ziekteverzuim, stress, geluidshinder, concentratie- en productiviteitsverlies. En nu komt daar de kans op coronabesmetting nog bij.
> LEES OOK: Kantoortuinen, gaan ze ein-de-lijk verdwijnen?
Maar dat laatste geldt ook voor werkplekken in de fabriek, in werkplaatsen of in keukens en restaurants, waar mensen dicht op elkaar werken. En dan is er nog het werk waar klanten of cliënten in- en uitlopen, zoals in winkels, horeca en ziekenhuizen. Kun je vanwege corona het werk zó anders organiseren, zo logistiek in elkaar zetten met minder kans op besmetting? Kortom, moeten we kantoren, fabrieken en bedrijven fundamenteel anders gaan inrichten?
> LEES OOK: Praktische1,5 meter-oplossingen voor kantoor
Dit zijn de voor- en nadelen van het nieuwe thuiswerken
Met het nieuwe thuiswerken door corona ervaren werknemers voor- en nadelen. Voordelen zijn het vervallen van woon-werkverkeer en dienstreizen, een betere concentratie, minder last van collega’s, productiever werken en het beter combineren van werk en privé.
Maar nadelen zijn er ook. Veel daarvan zijn goed op te lossen, maar dan zijn investeringen in een goede inrichting van de werkplek thuis wel hard nodig. Ook een goede vergoedingsregeling is van belang. Het Nibud becijferde dat het nieuwe thuiswerken de werknemer zo’n 800 euro per jaar kost, exclusief apparatuur en meubilair. Daarbij gaat het om zaken als extra stroomverbruik, koffie en wc-papier.
> TIP: Checken of uw medewerkers ook goed zitten op de werkplek thuis? Vraag de demo aan van de Thuiswerkplekchecker en zorg er samen voor dat uw mensen inzicht krijgen in hun persoonlijke beeldschermwerkplek! Zo weet u zeker dat zij ook thuis gezond en veilig werken. En daar wordt u allemaal beter van.
Ergonomie, vitaliteit, werk-privébalans en productiviteit
Andere nadelen zijn lastiger op te lossen. Zo is sprake van hogere werkdruk, maken mensen langere dagen, werken zij soms ook in het weekend en raakt daardoor de scheiding tussen privé en werk soms zoek. Een andere klacht is dat er bij digitaal werken geen echt contact meer is. Je kunt elkaar immers ‘niet in de ogen kijken’ of zien wat een collega bedoelt. Ten slotte is een collectieve werkplek vaak ook stimulerend; mensen hebben behoefte aan sociaal contact en een praatje. Loop je fysiek door een gebouw en ontmoet je vijf collega’s, dan heb je soms aan een half woord genoeg. Binnen tien minuten heb je zaken geregeld, in plaats van veelvuldig te mailen. Dat is goud waard.
> LEES OOK: Voor- en nadelen van thuiswerken
Het kantoor als ontmoetings-, brainstorm- en vergaderplek
Organisatiepsycholoog Aukje Nauta deed mee aan onderzoek naar thuiswerken in coronatijd, gepubliceerd in De Volkskrant. Haar conclusie was dat thuiswerken in het begin prima gaat. Maar op den duur gaat de werknemer de collega’s en het werken in groepsverband missen. Mark van Vugt, hoogleraar psychologie van de Vrije Universiteit van Amsterdam, sluit zich daar bij aan. Hij pleit voor een ‘hybride werkmodel’: het nieuwe thuiswerken als basis, met het kantoor als ontmoetingsplek.
> LEES OOK: Zo wordt u niet gek van thuiswerken
Al met al zouden bedrijven en kantoren hun inrichting moeten aanpassen aan het nieuwe werkmodel. Want corona blijft vermoedelijk nog wel een poosje onder ons. En de werkende mens heeft behoefte aan meer dan geïsoleerd achter een beeldscherm zitten of aan een werkbank staan. Dan kan het kantoor wellicht meer de functie krijgen van een ontmoetings-, leer-, brainstorm- en vergaderplaats. Een combinatie van bijvoorbeeld twee dagen thuiswerken en drie in het bedrijf lijkt beter te werken. Met goede roosters kan straks iedereen weer in het bedrijf terecht.
tekst | Niko Manshanden, MZ-adviseur
> TIP: Een kijkje nemen in de Thuiswerkplekchecker of een demo zien? Vraag meer informatie aan. In de demo-omgeving heeft u volledige toegang tot de e-learningmodule en kunt u bovendien het dashboard bekijken.
