De laatste jaren is er in toenemende mate aandacht voor gehoorschade en de oorzaken ervan. Dat is geen overbodige luxe, zegt Erik Kolenbrander. De business-unitmanager van Comfoor is verantwoordelijk voor de Pluggerz-gehoorbescherming, en deskundig in de gehoormaterie. “Door overmatig geluid ontstaat gehoorschade”, zegt hij. “Het is een groot probleem, maar het ontstaat sluipend. Mensen hebben het vaak pas in de gaten als het te laat is. Want de haarcelletjes in het slakkenhuis van het oor die geluid omzetten in een elektrische puls naar de hersenen, raken door lawaai onherstelbaar beschadigd. De enige oplossing die er dan nog is, is een hoortoestel.”
Hoge frequentie
“Het verraderlijke aan een gehoorbeschadiging is dat die maar op een heel klein frequentiegebied plaatsvindt, in de hoge frequenties tussen 3000 en 6000 Herz”, zegt Kolenbranders collega, productspecialist Rien Houwers. Hij zit in de Nederlandse normcommissie voor gehoorbescherming. Ook is hij afgevaardigde naar de Europese technische commissie voor gehoorbescherming, die bepaalt aan welke eisen gehoorbescherming moet voldoen. “In dat hoge frequentiegebied zitten de medeklinkers, zoals f, s en t. Doordat mensen die niet meer goed kunnen verstaan, gaan ze woorden door elkaar halen.”
Constant stress
Kolenbrander wijst ook op het gevaar van tinnitus, ook wel oorsuizen. “Dat is een blijvend, continu probleem. Door de gehoorbeschadiging horen mensen voortdurend een vreemde toon die er niet is. Zoals krekels, een gebrom of een fluittoon. Mensen die dat hebben, komen niet meer tot rust en ervaren constant stress, omdat tinnitus juist opvalt als het stil is.”
Tot slot, zegt hij, kunnen mensen een overgevoeligheid oplopen voor geluid: hyperacusis. “Daarbij ervaren mensen normale geluiden als te hard. Het effect daarvan is dat zij zich vaak terugtrekken uit het sociale leven, uit situaties met geluid. Gehoorproblemen blijven niet beperkt tot de werkvloer: ze hebben verstrekkende sociale consequenties en belemmeren het contact met anderen.”
Ziek door gehoorbeschadiging
De gezondheidsproblemen die beide deskundigen schetsen als gevolg van lawaai, maken één ding duidelijk: je wilt het niet meemaken. Dat geldt voor werknemers die het aan den lijve ondervinden en letterlijk ziek worden van hun gehoorbeschadiging. En het geldt ook voor werkgevers die te maken krijgen met gestreste en vermoeide medewerkers die concentratieproblemen krijgen, minder presteren, fouten maken en uitvallen. Gehoorbeschadiging kan zelfs leiden tot bedrijfsongevallen en productieverlies.
Wettelijke kaders
“Redenen te over om gehoorbeschadiging een stap voor te zijn en de gehoorbescherming van medewerkers eens onder de loep te nemen”, zegt Houwers. Wettelijke kaders helpen daarbij. “Bedrijven moeten in hun RI&E opnemen of er kans is op geluidsoverlast. Door geluidsmetingen is dat te bepalen. Komt het geluidsniveau waaraan mensen gedurende acht uur bloot staan boven de 80 dB(A), dan moet de werkgever gehoorbescherming ter beschikking stellen."
Ook moet de werkgever voorlichting geven over de risico’s van lawaai, legt Houwers uit. "Komt het geluidsniveau boven de 85dB(A), dan is de werknemer verplicht gehoorbescherming te dragen en is de werkgever verplicht daarop toe te zien. Daarnaast moet de werkgever audiometrisch onderzoek aanbieden, om het gehoor te monitoren.” Voor dit onderzoek kan de werkgever terecht bij arbodiensten, maar ook bij deskundige leveranciers die gehoorbescherming op maat leveren.
Europese Wetgeving
De nieuwe Europese verordening EU 2016/425 die sinds 21 april 2018 actief is, deelt gehoorbeschermers in risicocategorie III in. Dat is de hoogste risicocategorie voor PBM, die beschermen tegen risico’s op blijvend lichamelijk letsel. Producenten en leveranciers moeten door de verordening voldoen aan hogere kwaliteitseisen. Werkgevers doen er goed aan zich er bij de keuze van de gehoorbeschermers van te verzekeren dat deze voldoen aan deze nieuwe verordening, stelt Houwers. “De werkgever heeft natuurlijk ook de verantwoordelijkheid de geschikte beschermingsmiddelen ter beschikking te stellen en te controleren op het gebruik en de doelmatigheid van de gehoorbeschermers.”
Op maat
Er is van alles op de markt om het gehoor van medewerkers te beschermen, van universele schuimpjes en oorkappen tot maatwerk gehoorbescherming. Kolenbrander en Houwers aarzelen geen moment: zij adviseren de op maat gemaakte gehoorbeschermers, de zogenaamde ‘otoplastieken’. Volgens beide experts zijn deze op de werkvloer van levensbelang. “Geen oor is hetzelfde”, zegt Kolenbrander, “de gehoorbescherming dus ook niet. Universele bescherming werkt niet afdoende voor iedereen en zeker niet voor langere tijd.”
Laat je goed adviseren en laat de beschermer door de leveranciers testen op afsluiting en werking. De gehoorgang is gedurende je hele leven aan verandering onderhevig”
Laat je adviseren
Een otoplastiek kun je aan laten meten en laten uitleveren op locatie, waarbij altijd getest wordt of de oplossing honderd procent voldoet. Kolenbrander: “Laat je goed adviseren en laat de beschermer door de leveranciers testen op afsluiting en werking. De gehoorgang is gedurende je hele leven aan verandering onderhevig. Dat heeft invloed op de mate van bescherming. Je wilt geen schijnveiligheid creëren.”
Niet alleen de pasvorm bij bescherming op maat is van belang, ook de sterkte van het dempingsfilter speelt een rol. “Dat filter is aan te passen aan het geluidsniveau waar de medewerker aan blootstaat. Komen er bijvoorbeeld nieuwe machines in je bedrijf en verandert daardoor het geluidsniveau, dan kun je de filters vervangen.”
Consequent dragen
Hoe goed de gehoorbescherming ook is, het werkt pas als mensen deze dragen. Houwers: “En doe dat consequent. Het heeft helemaal geen zin als mensen de hele dag hun gehoorbeschermers dragen in 95 dB(A) en dan tien minuten niet. Daarmee halveer je de beschermende werking al. Niet dragen is dus nooit een optie. Houd ze gewoon de hele dag in!”
Om dat te bevorderen adviseert hij werkgevers te kiezen voor gehoorbescherming met optimaal draagcomfort. “En pas ook op met overbescherming. Als mensen niet meer kunnen communiceren, doen ze de beschermers uit. Dat werkt averechts. Met maatwerk bereik je een optimaal resultaat.”
Dit artikel is gesponsord door Comfoor Pluggerz.
