Alleen opleiders die voldoen aan de Erkenningsregeling Opleiding Veiligheidskundigen komen straks in aanmerking voor een keurmerk erkend door beroepsvereniging NVVK. ‘We zijn gaan samenwerken om te verbeteren’, zegt Kees Roelofs. Hij vertelt zijn verhaal op persoonlijke titel want hij is inmiddels voorzitter af.
De NVVK presenteerde september 2022 de Erkenningsregeling Opleiding Veiligheidskundigen. In samenwerking met zes grote particuliere opleiders en het Nederlands Kwaliteitsbureau NQA ontwikkelde de beroepsvereniging een kwaliteitszorgsysteem. Daaraan moeten particuliere opleidingen voor middelbaar en hoger veiligheidskundigen volgens de NVVK voldoen.
De eerste opleiders zijn inmiddels begonnen aan een erkenningsprocedure. De NVVK wil erkende opleidingen met een keurmerk op haar website gaan aanbevelen. En mogelijk wordt een erkende opleiding in de toekomst een voorwaarde voor het NVVK-beroepsregister.
Werken aan verdere professionalisering
Volgens voormalig NVVK-voorzitter Kees Roelofs is de erkenningsregeling een stap in de verdere professionalisering van het vak veiligheidskunde en de beroepsuitoefening. Naast het bestaande beroepsregister werkte de beroepsvereniging de afgelopen jaren hard aan een Beroepscode, een Beroepsprofiel Veiligheidskundigen en een Body of Knowlegde and Skills (BOKS).
“Het is een geheel”, zegt Roelofs. “Met de erkenningsregeling is de cirkel rond. De NVVK kan zo het vak veiligheidskunde beter borgen en een betere uitstraling geven in het werkveld. Een veiligheidskundige voldoet met dit geheel aan de eisen die wij als beroepsvereniging belangrijk vinden voor het vak.”
Met erkenningsregeling is de cirkel rond
De Beroepscode geeft veiligheidskundigen richtlijnen over het gedrag bij de beroepsuitoefening. Daarbij verwijst het Beroepsprofiel Veiligheidskundigen naar de kennis, kunde en vaardigheid en het professioneel handelen van een veiligheidskundige. Het profiel beschrijft de basiskennis waarover een veiligheidskundige moet beschikken. Dit is verder uitgewerkt in het Body of Knowledge and Skills (BOKS).
Roelofs: “de eisen in de BOKS zijn niet voldoende gewaarborgd binnen de opleidingen. Daarom wilde de NVVK de Erkenningsregeling Opleiding Veiligheidskundigen.”
Opleidingen van geld- naar kwaliteitgedreven
Iemand die een opleiding middelbaar of hoger veiligheidskundige wilde volgen, kon volgens Roelofs eenvoudig de goedkoopste kiezen of de eerste bovenaan in de zoekresultaten op internet. Sommige opleiders namen het ook niet al te nauw met toelatingseisen en draaiden jaren achtereen het vertrouwde programma, schetst Roelofs.
De erkenningsregeling ziet toe op het instapniveau voor een mvk- of hvk-opleiding”
“Het was een geldgedreven business, niet een kwaliteitgedreven business. Dat kan niet meer. In de BOKS staat bijvoorbeeld dat niveau mbo+ een vereiste is om te starten met een mvk-opleiding. En dat voor een hvk-opleiding een aantoonbaar hbo-niveau nodig is. Daar ziet de erkenningsregeling nu op toe.”
Dat sommige opleidingen wel Hobéon SKO-gecertificeerd waren, bood volgens Roelofs niet altijd genoeg garanties. “Vroeger moest een opleiding tot veiligheidskundige of arbeidshygiënist verplicht gecertificeerd zijn bij Hobéon. Want Hobéon deed ook de persoonscertificering van de individuele deskundige. Maar er was onvoldoende controle, doordat de criteria ook niet helemaal duidelijk waren.
Maar twee eindcriteria volgens de Arbowet
“Opleiders zijn niet meer gekoppeld aan het opleiden van de kerndeskundigen. De arbokerndeskundige wordt sinds 1 juli 2022 op een andere manier beoordeeld. De Arbowet stelt dat een arbokerndeskundige twee dingen moet kunnen. Namelijk een risico-inventarisatie en -evaluatie beoordelen en het management daarover adviseren”, geeft Roelofs aan.
NVVK borgt kwaliteit in beroepsregister
“Dat zijn dus de enige twee eindcriteria voor de arbokerndeskundige volgens de Arbowet. Waar je die kennis vandaan haalt, is om het even.” Maar alle andere dingen die een veiligheidskundige moet kennen en kunnen, worden daarmee niet getoetst, vindt Roelofs.
De NVVK borgt juist die kwaliteit in het beroepsregister
“Het gros van de veiligheidskundigen is niet gecertificeerd, maar die willen wij wel als veiligheidskundigen in ons register hebben. Het register gaat veel verder dan alleen die twee zaken rondom de arbokerndeskundigen. In het register kunnen mensen hun specialisme aangeven en vermelden wat zij doen aan bijscholing.”
Als veiligheidskundige moet je constant nadenken wat je kunt doen om scherp te blijven”
“Want als veiligheidskundige moet je constant nadenken wat je kunt doen om scherp te blijven en ervoor te zorgen dat je je werk kunt blijven doen”, benadrukt Roelofs. Ik hoop daarom dat de overheid voor veiligheidskundigen nog eens helemaal overstapt naar een register, zoals ook bedrijfsartsen dat kennen met de BIG-registratie.”
Onafhankelijk bureau beoordeelt toetsing
Om erkend te worden volgens de Erkenningsregeling Opleiding Veiligheidskundigen moeten particuliere opleiders aantonen dat het beroepsprofiel en de BOKS in hun opleiding zijn geborgd. Zij moeten met de Deming-cirkel constant een vinger aan de pols houden en hun aanbod blijven verbeteren en actualiseren.
De volledige certificeringseisen komen op de website van de beroepsvereniging NVVK. Het onafhankelijke kwaliteitsbureau NQA beoordeelt de toetsing. Dat is bewust gedaan, zegt Roelofs. “Omdat de NVVK geen enkele rol moet hebben in de beoordeling. De NQA geeft uitsluitsel of een opleiding voldoet aan de normen.”
Opleidingen die onder OC&W vallen zoals Integrale veiligheid
Voor opleidingen die onder het ministerie van Onderwijs vallen, gelden de eisen niet. Het gaat bijvoorbeeld om de opleidingen Integrale Veiligheid bij hogescholen en de universiteiten van Delft en Twente. Roelofs: “Die hoeven niet gecontroleerd te worden, want dat doet het ministerie van Onderwijs al goed.”
Opleiders moeten met vak meebewegen
Volgens de voormalig NVVK-voorzitter is er in de markt van particuliere opleiders begrip voor de erkenningsregeling. “Veel opleiders zijn wel overtuigd dat zij moeten blijven ontwikkelen om een belangrijke partij te blijven binnen de veiligheidskunde. Je moet als opleider mee ontwikkelen, want het vak is ook in beweging.
Het vak veiligheidskunde is in beweging, de beroepsopleidingen moeten daarop aansluiten”
Vroeger had een bedrijf een directeur, nu is er veel uitbesteed. Dat vraagt om samenwerking en een andere kijk op veiligheid. Hoe organiseer je veiligheid, hoe zit het met gedrag? Er is de afgelopen 20 jaar echt veel veranderd. De beroepsopleidingen zullen daarop moeten aansluiten”, zegt Roelofs.
Werkgevers enthousiasmeren en samenwerken
Roelofs ziet het vooral als een kans: “Het is een gezamenlijk belang om hierin samen te werken. Zo moet je het zien. Samenwerken om te verbeteren. Daar moeten betrokkenen elkaar bij helpen. De NVVK helpt om de juiste deskundigheid te leveren; zij zorgen voor goede betrouwbare opleidingen.
Het is ook goed als werkgevers in de toekomst samenwerken met mensen van door de NVVK erkende opleidingen. Dan weet je dat zij voldoen aan de eisen die door de beroepsvereniging zijn gesteld.”
Opleiders uitdagen om mee te ontwikkelen
Om erkenning te krijgen, moeten sommige opleiders misschien nog verbeteringen doorvoeren. Daar is volgens Roelofs tijd voor. “Het gaat erom dat je mee ontwikkelt."
We dagen opleiders uit om onderwijs op verschillende manieren aan te bieden”
"Misschien kan onderwijs deels digitaal. Anderen kiezen voor interactief onderwijs. Daarin kun je keuzes maken. Misschien kunnen onderdelen in een modulair programma aangeboden worden. Onderwijs kun je op verschillende manieren aanbieden; dat maakt het mooi. Daar dagen wij opleiders toe uit.”
Instrumenten geven levenslang leren structuur
Zo kan de NVVK vooral veiligheidskundigen met de verschillende instrumenten helpen om beter te functioneren. Denk bijvoorbeeld aan register, code, profiel, en erkenningsregeling. Het is een levend geheel volgens Roelofs.
"Het is de basis waarop veiligheidskundigen zich zouden moeten organiseren in de ruimste zin van het woord. Je weet welke eisen er worden gesteld. De NVVK heeft er structuur in aangebracht om je te helpen beter te kunnen functioneren. Om de kwaliteit van de mvk’er en hvk’er te waarborgen. En om je werk door een leven lang leren leuk te houden”, besluit Roelofs
