Een nijpend tekort aan persoonlijke beschermingsmiddelen. Voor veel zorginstellingen in de regio vormde het een plotseling opdoemend probleem. Maar één organisatie had er geen last van; die beschikte wel over voldoende PBM en en kon haar personeel wél beschermd laten werken. Want hier had een slimme arboprofessional het probleem zien aankomen en tijdig de inkoper geadviseerd. Toen de vraag toenam, lag de kast vol.
Strategische arbo: kijken naar vakgebied door bedrijfsbril
Dat is precies wat hoogleraar Psychologie Jaap van Muijen bedoelt met strategische arbo. “De arboprofessional daar had naar haar vakgebied gekeken door een bedrijfsbril. Ze had geanalyseerd welke macro-ontwikkelingen er op de organisatie af zouden komen. En daarmee had ze haar vakgebied als een ware opgewaardeerd: dat hoort nu niet meer tot het tertiaire proces, maar tot het secondaire.”
Dat is volgens hem een belangrijk verschil. “Het secondaire proces versterkt direct het primaire en is daardoor moeilijk te vervangen. De arboprofessional van die zorginstelling beschikte over grote kennis van de organisatie. En ook van de omgeving waarin die organisatie functioneerde. Dat koop je niet 123 in. Anders ligt dat met het tertiaire proces. Dat valt wél makkelijk in te kopen. Denk bijvoorbeeld aan de receptie.”
Lees ook: Betere ‘arbo’ is bijvangst
Liefst brede blik en rekening houden met politieke prio’s
Alle arboprofessionals moeten zich afvragen wat er de komende jaren op hun organisatie afkomt. En daarbij hanteren ze het best een brede blik. “Je moet met allerlei zaken rekening houden”, zegt Van Muijen. “Bijvoorbeeld met de politiek. Die spendeert de ene keer wél geld aan bijvoorbeeld duurzame inzetbaarheid en langer doorwerken, maar volgend jaar kan dat zomaar weer anders zijn. Als arboprofessional krijgt u daar natuurlijk mee te maken: in het ene jaar is er meer aandacht en budget voor dat onderwerp dan in het volgende.” Dat vraagt om politiek-strategische arbo.
Ook vooruitkijken naar ontwikkelingen op milieugebied
En als je de toekomst van je organisatie scherp wil krijgen, moet de arboprofessional ook kijken naar ontwikkelingen op milieugebied. “Stel dat een bedrijf werkt met een gevaarlijke, milieubelastende stof”, zegt Van Muijen. “Dan kan het natuurlijk wachten tot het moment dat de milieuwetgeving wordt aangescherpt. Maar dan staat het bedrijf voor het blok: die stof mag niet meer en o jee, nu moeten we wat anders verzinnen.”
“Als arboprofessional ben je dan te laat met je adviezen, want dan heeft het bedrijf al een probleem. Het productieproces dreigt stil te komen liggen en er moet halsoverkop naar een alternatief worden gezocht. Daar kun je dus beter ruim van tevoren op anticiperen. Nu al kijken welke gevaarlijke stoffen te vervangen zijn door milieubewuste alternatieven. Die ook nog eens beter zijn voor de werknemers.”
En tijdig inspelen op ontwikkelingen op technologisch gebied
En ten slotte zijn er natuurlijk de ontwikkelingen op het gebied van de technologie. Ook die zijn volgens Van Muijen voor een deel te voorspellen. “Neem de ontwikkeling in de toepassing van sensoren. Die kunnen bijvoorbeeld meten of de blootstelling van werknemers aan gevaarlijke stoffen de grenswaarden niet overstijgt. En of de houdbaarheidsdatum van een helm nog niet is verstreken. Of dat iemand, zeg een stukadoor, geen gevaar loopt op fysieke overbelasting bij bepaalde zware repeterende bewegingen.”
Lees ook: Sensoren op de werkplek, wat mag en kan?
“Bij het gebruik van sensoren komen kwesties rondom privacy en ethiek om de hoek kijken. Je kunt die dus niet zonder meer toepassen. Maar een goede arboprofessional kan wel alvast voorsorteren. Door de technische mogelijkheden te kennen, de problemen daarvan te herkennen en mogelijkheden nu al aan te kaarten en te bespreken. Dan loopt het bedrijf straks niet achteraan als er meer mag en kan.”
Tip: Download de Gratis Whitepaper: Bedrijfskunde voor arboprofessionals
Veerkrachtig vooruitkijken in een veranderende wereld
Anticiperen dus – maar als u anticipeert, anticipeer dan inderdaad op de toekomst en niet op het verleden. Dat geldt ook voor leiderschap.
“Tijdens de financiële crisis hoorden we veel verhalen over leiders die hun ego niet konden beteugelen”, zegt Van Muijen. “Dus kwam dienend leiderschap in zwang. Prachtig, maar de wereld verandert snel. Houd er daarom rekening mee dat we in de toekomst te maken kunnen krijgen met andere scenario’s. De ideale leider van nu is dat binnenkort misschien niet meer. Houd dus niet krampachtig vast aan wat ooit goed was. Beweeg mee, wees veerkrachtig, kijk vooruit”, adviseert Van Muijen.
> TIP: Prof. dr. Jaap van Muijen geeft het college Leiderschap als complex samenspel binnen de organisatie tijdens Bedrijfskunde voor arboprofessionals
Lees ook:
