Het inkoopvakgebied verandert razendsnel, niet alleen door corona. Het draait allemaal om de waarde die een leverancier toevoegt. Wat speelt er precies op inkoopgebied en wat is de impact hiervan op de inkoopstrategie van de arbodienstverlening?
De waarde die een leverancier toevoegt hangt steeds vaker nauw samen met verduurzaming en met het vinden van een oplossing voor schaarste op het gebied van personeel. Maar ook met digitalisering van bedrijfsprocessen om ze efficiënter en vooral ook effectiever te laten verlopen.
Trend inkoopstrategie: waardegericht inkopen
De afgelopen dertig jaar heeft het inkoopvakgebied zich razendsnel ontwikkeld. Jarenlang werd inkoop gezien als de afdeling die er maar voor moest zorgen dat de goederen en diensten die de business nodig had tegen de laagste prijs werden geleverd. Maar inmiddels zijn inkopers steeds meer waarde gaan toevoegen.
De belangrijkste ontwikkeling in de afgelopen jaren was dan ook de tendens naar waardegericht inkopen: van sturen op input met vastomlijnde bestekken naar sturen op output. Daarbij wordt leveranciers gevraagd om actief mee te denken en samen tot de beste oplossing te komen. Deze veranderde inkoopstrategie heeft vergaande invloed op klant-leveranciersrelaties en op contracten. Er komen steeds meer dienstverleningsconcepten. Je koopt bijvoorbeeld geen gebouwinstallatie meer, maar neemt een lift, verwarming of koffie af als dienst, inclusief onderhoud.
Schaarste op alle fronten
De meeste inkoopafdelingen zitten nog volop in deze transitie. Maar ze hebben geen tijd om te wennen. Want de volgende grote veranderingen staan alweer voor de deur. De eerste grote wijziging heeft alles te maken met de corona lock-downs en de daardoor ontstane crises op het gebied van leveringen, containers en personeel.
Laten we beginnen bij de ontregelde supply chains. Want of het nu gaat om computerchips of industriële onderdelen, heel veelsupply chains leunen sterk op producten uit China en andere Aziatische landen. Daar zijn nog altijd de vorig jaar door lock-downs ontstane tekorten niet weggewerkt. De impact laat zich in veel sectoren gelden.
Mondkapjes: capaciteit dichter bij huis zoeken
Daar komt bij dat de normaal zo efficiënte containerstromen door de lock-downs volledig in de war zijn gegooid. Daardoor stonden containers op de verkeerde plek en explodeerden transportprijzen. De snelheid waarmee deze beide scenario’s zich voltrokken en de impact op hun business heeft veel inkopers laten inzien dat het verstandig is om toch ook productiecapaciteit dichter bij huis te zoeken en bij de inkoopafwegingen wat meer nadruk te leggen op leverrisico en wat minder op prijs. Denk bijvoorbeeld aan de mondkapjes.
Veel inkopers zien in dat het verstandig is om productiecapaciteit dichter bij huis te zoeken en meer nadruk te leggen op leverrisico en minder op prijs”
Tekorten aan personeel mede bepalend voor inkoopstrategie
Maar bij dat sourcen dichter bij huis lopen ze meteen tegen het derde probleem op: de personeelscrisis. Deze sluimerde al langer, maar de arbeidsmarkt was nog nooit zo krap als nu. Het staat allerlei nieuwe ontwikkelingen in de weg. Zoals de energietransitie die dreigt te vertragen door het tekort aan technisch personeel.
De problemen zijn momenteel het grootst in sectoren die het voornamelijk moeten hebben van het inhuren van handjes – schoonmaak, logistiek, horeca, productiebedrijven. Maar ook voor de hoger opgeleide banen zijn nauwelijks mensen te vinden. Pas afgestudeerde HBO-ers en academici worden al als consultant op pad gestuurd, zonder dat ze fatsoenlijke begeleiding krijgen van een senior. De kwaliteit van veel adviesdiensten staat daardoor onder druk. Bij technische dienstverlening speelt precies hetzelfde probleem.
Inkoopstrategie en steeds verdergaande digitalisering
De tweede grote disruptie die ervoor zorgt dat we op een heel andere manier naar inkoop en de inkoopstrategie moeten kijken, is die van de steeds verdergaande digitalisering. Dit heeft op verschillende manieren impact. Ten eerste heeft digitalisering invloed op de inkoopprocessen zelf. Datadriven purchasing helpt inkopers bij het automatiseren van handwerk in processen en het nemen van slimmere beslissingen. Bijvoorbeeld: voor welk deel van de spend kan ik het best kiezen voor near shoring? Of: hoe kan ik mijn voorraad verlagen zonder de kans op out-of-stock te verhogen?
Van wie zijn de data?
Daarnaast zorgt digitalisering voor andere contract- en dienstverleningsconcepten. Een voorbeeld is predictive maintenance. Daarbij kun je met slimme sensoren meten wanneer installaties onderhoud nodig hebben. Leveranciers verkopen het onderhoud mee als dienst. En soms gaan ze een stap verder en leveren een volledige machine of installatie as-a-service, zoals we dit van kopieerapparaten al veel langer gewend zijn.
Leveranciers verkopen het onderhoud mee als dienst”
Dit roept nieuwe vragen op zoals: van wie zijn de sensordata? Welke data deel je en welke niet? Want digitalisering kan immers ook zaken inzichtelijk maken die misschien beter verborgen hadden kunnen blijven. Denk bijvoorbeeld aan foutief gebruik van een apparaat, waardoor het binnen de garantietermijn kapotgaat.
Tooling voor maatschappelijk verantwoord inkopen
En een derde terrein waarop digitalisering invloed heeft, is maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI). Er is allerhande tooling die inkopers helpt om duurzamer afwegingen te maken en de transparantie te vergroten. Denk bijvoorbeeld aan blockchain om de weg die grondstoffen en halffabrikaten in de keten afleggen te tracken en tracen, zodat je zeker weet dat er geen verborgen slavernij ergens in jouw productieketen plaatsvindt.
In het artikel Maatschappelijk verantwoord inkopen, arbodienst, opleiden en de RI&E gaan we hier verder op in en laten we ook de gevolgen van de veranderende inkoopstrategie zien voor de arbofunctionaris.
