Dat schrijft minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in zijn Kamerbrief van 11 februari 2025. Daarin verzoekt hij het kabinet aanvullende maatregelen te nemen om misstanden op de arbeidsmarkt tegen te gaan.
In de brief komt een aantal zaken aan bod:
1. Bevoegdheden voor de Arbeidsinspectie
De Arbeidsinspectie kan direct werkzaamheden stilleggen bij ernstige benadeling van werknemers.
"Van ernstige misstanden kan sprake zijn bij een combinatie van omstandigheden zoals (niet limitatief) heel weinig loon krijgen, heel lang moeten werken, illegaal verblijf of werken, ingenomen bankpassen en reisdocumenten, slapen op de werkplek, onduidelijkheid over wie de leidinggevende is, ontbrekende of gebrekkige administratie en fysiek of psychisch geweld."
2. Ruimere interpretatie van 'ernstig gevaar'
De definitie van 'ernstig gevaar' in de Arbowet wordt breder. Hierdoor kan de Inspectie gezondheidsrisico's op lange termijn beter beoordelen.
"Ernstig gevaar in de zin van dit artikel hoeft niet alleen te bestaan uit levensgevaar of onmiddellijk dreigend gevaar, ook ernstig gevaar voor gezondheidsschade op termijn valt hieronder."
3. Handreiking voor inspecteurs
Er komt een handreiking die aangeeft welke ernstige arbeidsmisstanden als 'ernstig gevaar' worden gezien. Inspecteurs gebruiken deze handreiking vervolgens als richtlijn bij hun handhaving.
4. Aanpak van inname van documenten
Er komt een strenge aanpak van het innemen van reisdocumenten en bankpassen door werkgevers. De Arbeidsinspectie geeft waarschuwingen en boetes als de werkgever beleid ter voorkoming van psychosociale belasting (PSA) negeert.
"Het staat buiten kijf dat het innemen van reisdocumenten en bankpassen door de werkgever zeer onwenselijk is. Dit vergroot de afhankelijkheid van de werkgever, verhoogt het risico op benadeling en arbeidsuitbuiting. Daarmee kan inname van dergelijke documenten leiden tot beperking van de vrijheid en stress."
5. Aangepast boetebeleid bij illegale tewerkstelling
Het boetebeleid voor de Wet arbeid vreemdelingen wordt strenger. Vanaf 1 februari 2025 legt de inspectie hogere boetes op voor illegale tewerkstelling, die kunnen oplopen tot € 11.250. Bijvoorbeeld aan bedrijven die zonder vergunning werknemers van buiten de Europese Unie aan het werk zetten én die illegale arbeid gepaard gaat met het innemen van paspoorten, slechte huisvesting of andere ernstige omstandigheden.
Van aanpakken naar voorkomen?
Het Financieele Dagblad merkt op dat de uitbreiding van bevoegdheden van de Arbeidsinspectie vooral helpt bij de aanpak van bestaande misstanden, maar ze niet voorkomt. Om dat aan te pakken, behandelt de Tweede Kamer binnenkort na jarenlang uitstel een cruciaal wetsvoorstel tegen malafide arbeidsmigratie. Waarbij uitzendbureaus voortaan een vergunning moeten hebben voor het inzetten van arbeidsmigranten.
