We kennen ze inmiddels allemaal wel, de maatregelen: 1,5 meter afstand houden, handen wassen, papieren zakdoekjes gebruiken en hoesten of niezen in de elleboog en beperkt reizen. Toch leert navraag bij verschillende bedrijven dat temperatuurmeting bij mensen die de productielocatie betreden een maatregel is die nog nauwelijks wordt toegepast.
De RIVM-website vermeldt dat een patiënt in ieder geval besmettelijk is tijdens de symptomatische fase van COVID-19. Die symptomen zijn wisselend. De mildere, niet-specifieke luchtwegklachten zijn neusverkoudheid, keelpijn (14%), (droge) hoest (68%), moeheid (38%), sputumproductie (33%), spier- en gewrichtspijnen (15%), hoofdpijn (14%) en verhoging. De ernstiger ziektebeelden zijn koorts >38 ℃ (88%), kortademigheid (19%) en longontsteking tot zelfs acuut respiratoir stresssyndroom en septische shock. Een kleiner deel van de patiënten meldde ook diarree (4%), misselijkheid en braken (5%).
Ongeveer 80 procent van de gemelde gevallen heeft milde tot matig ernstige klachten, 13,8 procent ernstige klachten en 6,1 procent zeer ernstige klachten.
> DOWNLOAD de whitepaper Corona, alles wat u moet weten
Aantal dat anderen kan besmetten hoger dan 88%
Zowel patiënten met milde als met ernstige klachten kunnen het virus uitscheiden. Dat draagt er wellicht ook toe bij dat het virus zich zo snel verspreidt. Iemand met milde klachten is immers minder snel geneigd om thuis te blijven. Tellen we het aantal patiënten met milde symptomen op bij de patiënten met koorts, dan geldt dat temperatuurverhoging een goede maat is voor de identificatie van besmettelijke personen. Meer dan 88 procent van de besmettelijke personen heeft namelijk temperatuurverhoging.
In een onderzoek van Huang et al (2020) bleek dat 98 procent van de patiënten koortsverschijnselen had. Dit betrof overigens een groep patiënten die in het ziekenhuis was opgenomen. Hoewel we niet kunnen uitsluiten dat er besmettelijke personen zijn zonder koorts, is die zeker een belangrijke indicator.
Wat willen we bereiken met een temperatuurmeting?
Wat is nu het doel van een temperatuurmeting? Daarmee willen we voorkomen dat mensen die mogelijk besmet zijn met het virus de bedrijfslocatie betreden. Of we willen die zo snel mogelijk identificeren, waarna zij de locatie kunnen verlaten.
> LEES OOK: Corona: zo ziet de zorgplicht van de werkgever eruit
In eerste instantie ligt het voor de hand om een meetmethode te selecteren die minimaal inbreuk maakt op de lichaamsintegriteit. Een infrarood voorhoofdstemperatuurmeting is dan de meest aangewezen oplossing. Wel komen er bij die IR-temperatuurmeting enkele aandachtspunten kijken:
- bias van de voorhoofdsmeting ten opzichte van de werkelijke lichaamstemperatuur
- herhaalbaarheid van de temperatuurmeting
- privacywetgeving
Covid-19 en de NVVK
De impact van COVID-19 op onze samenleving is groot. Ook op het vakgebied veiligheidskunde. Op www.veiligheidskunde.nl vindt u alle relevante informatie over de ontwikkelingen rond COVID-19. Voor de samenleving en meer specifiek voor de veiligheidskundigen en risicoprofessionals. Omdat toegang tot deze gegevens alleen mogelijk is middels een lidmaatschap en daarbij behorende inloggegevens, introduceren wij een tijdelijk en gratis NVVK-lidmaatschap. Bekijk deze pagina voor meer informatie en de mogelijkheid om het tijdelijk gratis lidmaatschap aan te vragen.
1. Bias
Bias is de Engelse term voor de systematische afwijking ten opzichte van de ‘werkelijke waarde’ als gevolg van de gekozen meetmethode. Als we aannemen dat de rectaal gemeten lichaamstemperatuur de meest betrouwbare waarde is, spreekt het voor zich dat de bias in bedrijfsmatig opzicht wat lastig is vast te stellen.
Toch is de grens waar we spreken van temperatuurverhoging vastgelegd op 37,5 ℃. Daarom is het belangrijk om een inschatting te maken van de betrouwbaarheidsinterval van ‘gezonde’ mensen. Buiten dat interval is dan immers sprake van temperatuurverhoging. Daarom is in een groep van 21 operators een meting uitgevoerd bij ‘gezonde’ medewerkers met behulp van een IR-thermometer type Rycom, model JXB-182.
Figuur 1 geeft een doosdiagram weer waarin de geregistreerde temperaturen zijn verdeeld over vier kwartielen. 100 procent van de waarnemingen die statistisch betrouwbaar worden geacht ligt onder 36,8 ℃. De middelste streep in het grijze gebied geeft de mediaan weer: 50 procent van de geregistreerde waarden ligt boven de 36,5 ℃ en 50 procent daar onder. Het 99 procent-betrouwbaarheidsinterval ligt hierbij tussen 36,2 en 36,8 ℃.
Op basis daarvan is besloten niet 37,5 ℃, maar 37,0 ℃ als ondergrens te nemen om de conclusie te trekken dat iemand mogelijk besmet is.
> LEES OOK: Tellen en meetellen
2. Herhaalbaarheid van de meting
De herhaalbaarheid van de metingen staat voor de mate waarin herhaling van een meting bij dezelfde persoon tot dezelfde uitslag (hier: temperatuur) leidt. In dit geval is er een duidelijk verband tussen de gemeten lichaamstemperatuur en de mate van opwarming. Het maakt dus uit of iemand net uit de buitenlucht komt of al geruime tijd binnen is opgewarmd. Hoewel er geen opwarmcurve is bepaald, is de lichaamstemperatuur in veel gevallen betrouwbaar te meten na 5-10 minuten in een verwarmde ruimte.
De metingen in figuur 2 zijn verricht bij de eerdergenoemde groep van 21 operators. Daarbij is de eerste meting minimaal een half uur na binnenkomst uitgevoerd en de tweede meting een uur na de eerste meting. Het grootste absolute verschil bedraagt 0.2 ℃.
3. Privacywetgeving
Ten aanzien van de privacy gelden de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en de Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming (UAVG). Daarnaast zijn er ook privacygerelateerde regels te vinden in bijvoorbeeld de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB).
> LEES OOK: Gezondheidsgegevens verwerken onder de AVG
Zo is een werkgever niet bevoegd om de lichaamstemperatuur van een medewerker te meten zonder diens instemming. Anderzijds is een werkgever of bedrijf bevoegd de toegang tot het bedrijfsterrein te ontzeggen aan medewerkers die niet aantoonbaar koortsvrij zijn. Koortsvrij zijn (dat wil zeggen: geen temperatuurverhoging hebben) is te beschouwen als een maatregel om de veiligheid en gezondheid op de werkplek te borgen.
Zo stelt artikel 3 van de Arbeidsomstandighedenwet: “De werkgever zorgt voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers inzake alle met de arbeid verbonden aspecten en voert daartoe een beleid dat is gericht op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden”, waarbij hij “de risico’s van het werk zo goed als redelijkerwijs mogelijk is” moet beperken.
Het is daarom belangrijk om een protocol af te stemmen met de ondernemingsraad. Verder moet u medewerkers goed op voorhand informeren, de privacy tijdens de meting waarborgen en de resultaten discreet terugkoppelen. Ook mag de werkgever geen registratie bijhouden van de temperatuurmetingen.
Wat levert die temperatuurmeting uiteindelijk op?
Wat levert dit alles nu op, vraagt u zich misschien af. In het bedrijf waar de beschreven temperatuurmeting is toegepast, blijken de meeste mensen zich gelukkig aan de richtlijnen te houden. In dat opzicht is er binnen korte tijd zelfs een interessante kentering zichtbaar. Was het in eerste instantie nog nodig om de regels te handhaven, in de loop van de crisis schroeven mensen hun eisen aan bescherming zelf op.
> LEES OOK: Onveilig op het werk door corona? 19% zegt ja
De beschreven metingen brachten bij diverse medewerkers een temperatuurverhoging aan het licht. Daar zat zelfs iemand tussen met een temperatuur van boven de 39 ℃. Iedereen met verhoging kan eenvoudig anderen besmetten – zeker in een werksituatie. We kunnen dan ook de conclusie trekken dat deze inspanning zijn vruchten afwerpt.
Robert-Jan Bannink | directeur/eigenaar van adviesbureau
NavigatorConsult bv
Dit artikel verschijnt ook in NVVKinfo, het ledenblad van de NVVK.
